2021 թվականի գարնանը GastroVino-ն հյուրընկալվել էր «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի գինու դպրոցում եւ մեկ օր անցկացրել պատանի գինեգործների հետ:
Այն ժամանակ «դպրոց-գինեգործարանի» գինին անուն չուներ, չէր վաճառվում, իսկ դպրոցում սովորող 15-ամյա Մանվելն էլ նոր էր ծանոթանում գինու պատրաստման տեխնոլոգիային: Մանվելն այսօր հմուտ գինեգործ դառնալու ճանապարհին է՝ Հայաստանի Ագրարային համալսարանի «Խմորման արտադրության տեխնոլոգիա եւ գինեգործություն» բաժնի ուսանող է:
Սեբաստացի գինու դպրոց-լաբորատորիայի ղեկավար-դասավանդող Մարիաննա Գեւորգյանի եւ դպրոցի շրջանավարտ Մանվել Ալեքսանյանի հետ զրուցել ենք գինին բրենդավորելու եւ այն վաճառքի հանելու ոչ այդքան հեշտ ուղու մասին:
Գինու բրենդավորումը
Մարիաննա Գեւորգյան. Մեր բոլոր հյուրերը, սկսած գինեգործ-մասնագետներից մինչեւ աշակերտների ծնողներ, հարցնում էին՝ իսկ որտե՞ղ է վաճառվում ձեր գինին, որտեղի՞ց կարող ենք գնել: Դա բերեց այն մտքին, որ մենք էլ կարող ենք մեր գինին շշալցնել, պիտակ ու անուն ունենալ, ավելի լայն հանրության կարծիքն իմանալ: Գիտակցում էինք, որ դժվար է շուկա դուրս գալը, բայց որպես եզակի արտադրանք՝ որոշեցինք համարձակվել ներկայանալ գինեսերներին: Եզակի այն առումով, որ արտադրվում է ուսումնական հաստատությունում, աշակերտների կողմից՝ իհարկե, գինեգործի հսկողությամբ:
Ինչպես գինին, այնպես էլ պիտակի դիզայնը գինու դպրոցի ուսանողների աշխատանքն է: Քանի որ մենք փոքր ծավալով մտանք շուկա, պիտակն ու անունը, փորձնական ընտրեցինք՝ գուցե հետագայում փոխվելու միտումով: Բայց պիտակը սիրվեց, անունն էլ մեզ է բնութագրում, եւ որոշեցինք գինին թողնել այս տեսքով:
Մանվել Ալեքսանյան. Մեր պիտակի վրայի ծառը խորհրդանշում է Դալմայի այգին, որը տնկվել է մեզնից 2800 տարի առաջ: Այգու մի փոքր հատված միշտ գնում եւ խնամում էինք աշակերտներով:
Խաղողի վազերի մահացած ճյուղերը ամեն անգամ էտելուց հետո չէինք կարողանում վառել կամ նետել, բերում էինք դպրոց եւ այդպես քիչ-քիչ կպցնում մեր պատին, որը հետագայում աբստրակտ ծառ դարձավ: Հիմա այն նաեւ մեր գինու պիտակի վրա է պատկերված:
Չարենցիից եւ Հաղթանակից ստեղծված գինին
Մարիաննա Գեւորգյան. Մինչեւ շուկա դուրս գալը գինու դպրոցում խաղողի տարբեր սորտերից ենք գինիներ պատրաստել, տարբեր համադրություններ փորձարկել: Բայց երբ որոշեցինք գինին սպառողին ներկայացել, քննարկեցինք՝ ինչ տեսակի խաղողից պատրաստել, որ եւ շատ պահանջկոտ ու քմահաճ չլինի, եւ կարողանանք ուսումնական հաստատությունում հետը հեշտ աշխատել: Մեզ խորհուրդ տվեցին Հաղթանակը համադրել այնպիսի մի տեսակի հետ, որն իրեն կբալանսավորի: Հաղթանակն ավելի չոր, ավելի հողային համով խաղող է, պիտի համադրեինք այնպիսի սորտի հետ, որն «իր վրա կվերցներ» այդ բալանսավորումը: Դիտարկում էինք Արենին, բայց քանի որ այն շատ տարածված տեսակ էր, հարմար գտանք Չարենցին: Այն ավելի նուրբ, մեղմ սորտ է եւ համադրելի է Հաղթանակի հետ:
Համադրությունն այսպիսին է՝ 60 տոկոս Չարենցի, 40 տոկոս Հաղթանակ: Մեր շուկայում այս սորտից պատրաստվող գինիներ շատ քիչ կան:
Չարենցին հազվադեպ հանդիպող տեսակ է եւ մեզ երբեմն կարող է դժվար լինել այն գտնել, բայց նաեւ այդ դժվարությունն է մեզ գրավել, որ ընտրենք հենց այդ տեսակը: Այն ձեռք ենք բերում Արմավիրի մարզից: Պետք է այնքան բախտավոր լինենք, կլիման այնքան բարեհաճ գտնվի, որ Չարենցին նորմալ բերք տա:
Շուկա դուրս գալու դժվարությունները
Մանվել Ալեքսանյան. Մեր գինին լիցենզավորվել եւ շուկա է դուրս եկել 2021 թվականից: Առաջին տարվա խմբաքանակը մոտ 1500 շիշ էր: Քանակը քիչ էր, բայց չունեիքն այն վաճառքի հանելու անհրաժեշտ հմտություններ:
Մարիաննա Գեւորգյան. Լաբորատոր փորձաքննություն անցնելուց եւ լիցենզավորում ստանալուց հետո առաջին քայլը, որ արեցինք ճանաչելի դառնալու համար՝ ոլորտի բոլոր փառատոններին մասնակցելն էր: Օգնեցին նաեւ սոցցանցերը: Հետո համագործակցության համար սկսեցինք դիմել գինու բարերին: Դիմեցինք In Vino-ին, որտեղ գինին փակ համտեսի ենթարկվեց՝ նախքան մենյուի մեջ ներառելը: Քանի որ գինին պատրաստված է դպրոց-լաբորատորիայում, աշակերտների կողմից, բնական է, որ կարող էր այդքան էլ վստահելի չլինել: Մեզ նախապատրաստեցին, որ հնարավոր է գինին չմտնի հիմնական մենյուի մեջ, բայց լինի, այսպես ասած, «ռիսկային գոտում»: Այսինքն՝ իրենց հյուրերին կառաջարկեն որպես չփորձված գինի, եւ մարդիկ կլինեն, որոնք անպայման կփորձեն: Բայց, ի ուրախություն մեզ, շատ կարճ ժամանակ անց մեզ տեղեկացրին, որ փակ համտեսի ժամանակ գինին դրական կարծիքների է արժանացել եւ մտել է հիմնական մենյու:
Այնուհետեւ սկսեցինք փնտրել այնպիսի վայրեր, որոնք ավելի հետաքրքրված կարող են լինել մեր գինու կոնցեպտով: Դրանցից մեկը Epicure բար-ռեստորանն էր, որը եւս ներկայացրեց մեր գինին իր մենյուում: Մի անգամ էլ փառատոններից մեկի ժամանակ մեզ մոտեցան «Բարեւ Արեւ» ռեստորանից եւ ասացին, որ ուզում են իրենց մոտ ունենալ մեր գինին: Այսպես սկսվեց մեր գինին սպառողին ներկայացնելու պատմությունը:
Լաբորատորիա դպրոցը
Մարիաննա Գեւորգյան. Գինու դպրոցն իզուր չէ, որ կոչվում լաբորատորիա, քանի որ այն չի սահմանափակվում մեկ տեսակի գինի պատրաստելով, այլ մշտապես նոր փորձարկումներ է անում՝ խաղաղի մշակումից մինչեւ գինու արտադրություն: Թնդեցված, նարնջագույն, աղանդերային գինիներ ենք փորձում պատրաստել, չի ստացվում, թորում ենք եւ այդ սպիրտը նորից արտադրության մեջ ենք օգտագործում:
Այս շղթային մասնակից են ոչ միայն 9-րդ դասարանն ավարտած եւ գինեգործությունը հիմնական դասացուցակի առարկաների ցանկում ընտրած աշակերտները, այլեւ կրթահամալիրի մյուս աշակերտները՝ սկսած ամենակրտսերներից: Ցանկության դեպքում նրանց հնարավորություն է տրվում մասնակցել դպրոցի սեփական այգու խաղողը հավաքելու եւ այն ճզմելու պրոցեսին: Մի քիչ ավելի մեծերն էլ, օրինակ, կարող են մասնակցել պիտակ կպցնելու գործին: Այսինքն՝ բոլորն իրենց ներդրումն ունենում են այս գինու ստեղծմանը:
Իսկ դպրոցի հիմնական աշակերտները սովորում են խաղող քաղելուց մինչեւ գինին սպառողին հասցնելու ողջ գործընթացը: Օրինակ՝ գինու ֆերմենտացիայի փուլում իրենց պարտականությունն է 6 ժամը մեկը խառնում իրականացնել, որպեսզի խմորումը ճիշտ իրականանա: Բայց գինու որակը, իհարկե, անպայման վերահսկում է նաեւ հմուտ գինեգործը: Երբ որոշեցինք, որ մենք էլ պիտի ներկայանանք շուկայում, թարմացրեցինք նաեւ մեր սարքավորումները, բայց ոչինչ չավտոմատացրինք, քանի որ, միեւնույն է, աշակերտները պետք է իրենց ձեռքով գինին պատրաստեն: Այս գինու իմաստը ձեռքով պատրաստված լինելն է:
Մեր սաները հաճախ են այցեր ունենում Հայաստանի տարբեր գինեգործարաններ: Յուրաքանչյուր տեղից մի նոր բան են սովորում: Գինեգործները բաց են մեզ հետ շփվելու, սովորեցնելու եւ իրենց փորձով կիսվելու համար: Նրանք մեզ շատ-շատ են օգնում:
Արփի Ջիլավյան
Լուսանկարները՝ Ագապե Գրիգորյանի