Հեռավար ուսուցման հարցերը գնալով ավելի արդիական են դառնում՝ կապված սոցիալ-տնտեսական, ինչպես նաև առողջական խնդիրների հետ։ Մարդիկ կարիք ունեն կրթության ավելի ճկուն համակարգի, որը թույլ կտա նրանց ստանալ հիմնական կրթություն ՝ առանց ընդհատելու այն տարբեր պատճառներով։ Հեռավար կրթությունը հավասար հնարավորություններ է տալիս բոլորին: Միևնույն ժամանակ, ավելի ու ավելի ակնհայտ է դառնում շարունակական կրթության համար պայմանների ստեղծման անհրաժեշտությունը: Օտար լեզու սովորելու առանձնահատկությունն այն է, որ ուսուցման նպատակը ոչ այնքան առարկայի մասին գիտելիքներ ստանալն է (լեզվական իրավասություն), որքան որոշակի հմտությունների և կարողությունների զարգացումը՝ տարբեր տեսակի հաղորդակցական գործունեություն իրականացնելու համար (հաղորդակցական իրավասություն): Օտար լեզու սովորելու համար անհրաժեշտ է հատուկ հմտություններ և կարողություններ ձեռք բերել: Դրանք ներառում են օտար լեզվով տեքստը հասկանալու, զրուցակցին հասկանալու և իրենց մտքերը հասկանալի լեզվով արտահայտելու ունակություն: Այսպիսով՝ հեռավար սովորողներին օտար լեզու ուսուցանելը և՛ մարտահրավեր է, և՛ հնարավորություն: Ի տարբերություն կաբինետային դասավանդմանը, որտեղ դուք կարող եք ուղղակիորեն շփվել սովորողների հետ և անմիջապես արձագանքել, հեռավար ուսուցումը մեծապես հիմնված է տեխնոլոգիայի, ներգրավվածության ռազմավարության և հստակ հաղորդակցության վրա: Այնուամենայնիվ, ճիշտ մոտեցման դեպքում այն կարող է նույնքան արդյունավետ լինել, որոշ սովորողների համար՝ գուցև ավելի:
Տվյալ հոդվածի նպատակը լեզվի յուրացման համար հեռավար ուսուցման համակարգի հնարավորությունների ընդհանուր վերլուծությունն է։ Լեզվի յուրացման նորովի մոտեցումը հնարավոր է դարձել համակարգչային տեխնոլոգիաների զարգացման շնորհիվ, որոնք կրթության արդիականացման բանալին են: Համակարգչային տեխնոլոգիաները դիտվում են որպես կրթության որակի բարելավման հիմնական բաղադրիչ։ Անհրաժեշտություն են դառնում ուսումնական ծրագրերում փոփոխությունները, նոր գործնական հմտությունների ուսուցումը, առարկաների բովանդակության փոփոխությունները: Սկզբում համակարգչային հաղորդակցման տեխնոլոգիաները հիմնականում օգտագործվում էին տարբեր սոցիալական խմբերի կրթության հասանելիությունը հեշտացնելու, ինքնուսուցման գործընթացը բարելավելու և սովորողների տարբեր կատեգորիաների հատուկ կարիքները բավարարելու համար։ Հիմա այն ամենուրեք է, և կրթությունը առանց թվային տեխնոլոգիաների կիրառման պատկերացնել հնարավոր չէ։
Այսօր կրթահամալիրում օտար լեզվի հեռավար ուսուցման հայեցակարգը լայնորեն կիրառվում է առկա ուսուցման ավանդական մեթոդների հետ մեկտեղ։ Սովորողները հնարավորություն ունեն սովորելու ցանկացած վայրում և հարմար ժամանակ, ինչպես նաև իրենց ռիթմով: Սովորողի բնակության վայրի և դպրոցի միջև եղած հեռավորությունը խոչընդոտ չէ արդյունավետ կրթական գործընթացի համար: Սովորողները կարող են անհատապես կամ խմբով շփվել ուսուցչի հետ: Բացի այդ, նրանք հնարավորություն ունեն իրենց կարիքներին համապատասխան անհատական ուսումնական պլան կազմել՝ ընտրելով դասընթացի անկախ մոդուլների շարքից։ Այնուամենայնիվ, չնայած համակարգչային նորագույն տեխնոլոգիաների անկասկած առավելություններին, հեռավար կրթությունը, ի վերջո, պետք է հիմնված լինի օտար լեզվի դասավանդման մեթոդների մշակված համակարգի վրա: Հեռավար ուսուցման ժամանակ ուսուցիչը դադարում է գիտելիքի աղբյուր լինելուց․ այդ դերն անցնում է ստեղծված համակարգչային կրթական ծրագրերին։ Ուսուցիչն ազատվում է վերահսկող գործառույթներից, դառնում է սովորողների համար դասավանդող, ում հիմնական գործառույթը ուսումնական գործընթացի կազմակերպումն ու կառավարումն է:
Ահա մի քանի ռազմավարություններ՝ հեռավար սովորողներին օտար լեզուների ուսուցման համար.
Հեռավար ուսուցման դասընթացի կազմակերպումը
Օտար լեզվի հեռավար արդյունավետ ուսուցումը պետք է հիմնված լինի հատուկ մշակված վիրտուալ լեզվական միջավայրի վրա, որը ներառում է էլեկտրոնային կրթական և հաղորդակցական միջոցների մի շարք։
- Ե՛վ սովորողները, և՛ դասավանդողը պետք է ունենան շուրջօրյա ինտերնետ հասանելիությամբ անհատական համակարգիչ:
- Ե՛վ սովորողները, և՛ դասավանդողը պետք է ունենան իրենց էլեկտրոնային հասցեները և միմյանց հետ էլեկտրոնային նամակագրություն վարելու հմտություն : Դասընթացի կազմակերպումը համակցված է լինելու (հեռավար և առցանց):
- Ե՛վ սովորողները, և՛ դասավանդողը պետք է վարեն իրենց ուսումնական բլոգները: Դասավանդողի ուսումնական բլոգը պետք է ունենա «Հեռավար ուսուցում» բաժինը, որտեղ պարբերաբար հրապարակվում են դասընթացին վերաբերող ուսումնական նյութերը, դաս-առաջադրանքները:
- Սովորողի ուսումնական բլոգում հրապարակվում են դասավանդողի ուղարկած ուսումնական նյութերը, դաս-առաջադրանքները, դրանց պատասխանները, պատասխանները ստուգելուց հետո՝ դասավանդողի դիտարկումները, սխալների ուղղումները, լրացուցիչ անհատական բացատրությունները:
Ստեղծել կառուցվածքային և հետևողական ուսուցման պլան
- Ընդհանուր լեզվի մակարդակի որոշում՝ մասնավորապես կենտրոնանալով բոլոր չորս լեզվական հմտությունների վրա (լսել, խոսել, կարդալ, գրել)։
- Շաբաթական դասեր. յուրաքանչյուր շաբաթվա համար տրամադրել հստակ, կառուցվածքային դասերի պլաններ: Հեռավար սովորողների հետ աշխատանքի ընթացքում հետևողականությունը շատ կարևոր է:
- Ուսուցման նպատակները. դասավանդումը նպատակաուղղված է սովորողի բանավոր և գրավոր հաղորդակցմանը, միջմշակույթային փոխըմբռնմանը, այլ մշակույթների ու արժեքների ընկալմանն ու գնահատմանը, ոչ հայախոս անձանց հետ շփվելուն, այլ երկրների ու ժողովուրդների քաղաքակրթությանն ու մշակույթին հաղորդակցվելուն, դրանց լավագույն արժեքները յուրացնելուն և հայերենով արտահայտելուն, ինչպես նաև հայալեզու մշակույթը այլ ժողովուրդներին մատչելի դարձնելուն:
- Առաջընթացի հետևում. անհատական մոտեցմամբ ստուգվում են սովորողի ուղարկած պատասխանները՝ սխալների ուղղումով և լրացուցիչ բացատրություններով: Ինչպես նաև օգտագործվում է Google Sheets (Docs) կամ որևէ այլ հարթակ՝ հետևելու ուսանողների առաջընթացին:
- Խրախուսանք. հետևողաբար հետևել հետադարձ կապին: Հեռավար սովորողները կարող են ավելի հեշտությամբ իրենց զգալ մեկուսացված և հուսալքվել, ուստի կարևոր է խրախուսել նրանց՝ մոտիվացված մնալու համար:
Զարգացնել ունկնդրելու կարողություններ
- Ունկնդրելու տեքստերը կարող են լինել կարճ պատմվածքներ, նկարագրություններ, կարճ ֆիլմեր, երգեր կամ YouTube տեսանյութեր, հարցազրույցներ, հետաքրքիր փաստեր թիրախային լեզվով՝ հետևելով դրան ըմբռնման հարցերով կամ այլ վարժություններով։ Օրինակ՝ նրանք կարող են լսել Բրիտանական խորհրդի նոր կայքի ձայնագրությունները http://learnenglishteens.britishcouncil.org/
Խոսելու կարողությունները
- Ձայնային հաղորդագրություններ. խրախուսել սովորողներին ձայնային հաղորդագրություններ ուղարկել` օգտագործելով ՏՀՏ միջոցներ։
- Տեսանյութեր․ խրախուսել սովորողներին անգլերեն տեսանյութեր պատրաստել՝ ներկայացնելով որևէ նյութ՝ իրենց հետաքրքրությունների սահմանում։
Զարգացնել ընթերցելու կարողություններ
https://linguapress.com/index.htm կայքից ընտրել սովորողների լեզվական կարողություններին համապատասխան տեքստեր․
- Աշակերտակենտրոն թեմաներ. հարմարեցնել դասերը՝ ներառելով թեմաներ, որոնք համապատասխանում են սովորողների հետաքրքրություններին կամ իրական կյանքի իրավիճակներին: Սովորողներին առաջարկվում է էլեկտրոնային տեքստն ընթերցելու ընթացքում գտնել և տարբեր գույներով ընդգծել տեքստի բովանդակության համար առանցքային բառերը, նախադասություններն ու պարբերությունները: Առաջարկվում է վերադասավորել տեքստը` վերականգնելով նախադասությունների, պարբերությունների խառնված հերթականությունը։ Ընթերցելուց հետո ներկայացնել տեքստի հիմնական բովանդակությունը, իրադարձությունների հաջորդականությունը։
Գրելու կարողությունները
Սա այն ոլորտն է, որտեղ մենք ՝ որպես դասավանդողներ, կարող ենք հսկայական օգնություն ցուցաբերել։ Որպեսզի սովորողները կարողանան արդյունավետ օգտագործել հետադարձ կապը ՝ իրենց գրելու հմտությունները բարելավելու համար, մենք պետք է ապահովենք մեր տրամադրած օպտիմալ արձագանքը: Օրինակ՝ Էսսե գրելիս հետևել ճիշտ կառուցվածքին, հղում-բառերին և այլն։
- Ինքնակրթություն. հեռավար ուսանողները հաճախ գնահատում են ինքնակրթությունը: Դուք կարող եք կամընտիր առաջադրանքներ և լրացուցիչ ռեսուրսներ տրամադրել այն սովորողներին, ովքեր ցանկանում են ավելի խորանալ որոշակի ոլորտներում: Օրինակ՝ այս տարի ունեմ այդպիսի սովորող, ով ցանկություն է հայտնել լրացուցիչ աշխատելու։
Տեխնոլոգիաների աջակցությամբ լեզուների ուսուցում
- Լեզուների փոխանակման հարթակներ. տալ սովորողներին առցանց հարթակներ, որտեղ նրանք կարող են սովորել խոսել լեզվակիրների հետ, ինչպիսիք են՝ HelloTalk, Tandem կամ Speaky:
- AI Tools. ներառել AI-ի վրա աշխատող գործիքներ, ինչպիսիք են ChatGPT-ն, որպեսզի սովորողներին հնարավորություն ընձեռվի կիրառել խոսակցական լեզվի հմտություններ: Օրինակ՝ սովորողները կարող են տեքստային զրույցներ վարել արհեստական ինտելեկտի հետ՝ ստանալով անհապաղ արձագանք քերականության և բառապաշարի վերաբերյալ:
Ստուգման և գնահատման կարգը
Գնահատումը կատարվում է ըստ հեռավար սովորողի ուսումնական բլոգում կատարած առաջադրանքների քանակի և լեզվական կառուցվածքների ճիշտ օգտագործման՝ 10 բալային համակարգով:
Եզրակացություն
Լեզուների հեռավար ուսուցումը պահանջում է ստեղծականություն, թվային տեխնոլոգիաների կիրառման հմտություն և կենտրոնացում՝ ներգրավվածության ուժեղ ռազմավարությունների կառուցման վրա: Թեև դեմ առ դեմ փոխգործակցության բացակայությունը կարող է սահմանափակ թվալ, սակայն տարբեր գործիքների, ռազմավարությունների և անհատականացված արձագանքների օգտագործումը կարող է փորձը դարձնել դինամիկ և արդյունավետ: Հիմնական գործոնը կառուցվածքի և ճկունության միջև հավասարակշռություն պահպանելն է՝ ապահովելով, որ սովորողները ակտիվորեն ներգրավված լինեն իրենց ուսման մեջ։